تاثیر کوتاه مدت و دراز مدت کشت نیشکر بر ویژگی های کیفی و ژنز خاک در استان خوزستان

کشت فشرده و مدیریت ناصحیح در اراضی کشاورزی در دنیا، خصوصیات خاک را در سطوح گسترده تحت تاثیر قرار داده و منجر به دگرگونی هایی در کیفیت خاک شده است. هدف از انجام این تحقیق، بررسی اثر زمان کشت نیشکر (saccharum officinarum l.) بر ویژگی های شیمیایی و فیزیکی و بررسی طبقه بندی و ویژگی های ژنتیکی خاک های تحت کشت نیشکر در استان خوزستان می باشد. در این مطالعه 16 پروفیل در مزارع نیشکر با سابقه کشت 5، 15، 20 و 30 سال و در اراضی کشت نشده مجاور آن ها حفر گردید. درنمونه هایی که از افق های هر پروفیل تهیه شد، کربن آلی، نیتروژن کل، آهک، قابلیت هدایت الکتریکی عصاره اشباع (ece)، ph، ظرفیت تبادل کاتیونی (cec)، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم محلول و تبادلی، جرم مخصوص ظاهری، توزیع اندازه ذرات و پایداری خاکدانه ها (mwd)، اندازه گیری گردید. این شاخص ها برای بررسی تغییرات طبقه بندی خاک نیز مورد استفاده قرار گرفت. به رغم تغییرات افق های ژنتیکی طی 30 سال کشت، طبقه بندی خاک ها در سطح فامیل تغییری نکرده و در فامیل fine, carbonatic, hyperthermic, calcic haplustepts قرار گرفتند. در حالی که اگر خاک ها در سطح سری بررسی می شدند، طبقه بندی آن ها احتمالا تغییر می نمود. همچنین نتایج تحقیق حاکی از افزایش معنی دار کربن آلی و نیتروژن کل در افق سطحی تمامی مزارع بود و بیشترین افزایش در مزرعه 30 ساله مشاهده گردید که برای کربن آلی و نیتروژن کل به ترتیب g kg-1 5/8 و g kg-19/3 بوده است. در کشت طولانی مدت، آهک از افق های سطحی شسته شده و در افق های زیر سطحی تجمع یافته است. ec، سدیم و پتاسیم قابل جذب در تمامی افق ها کاهش، در حالی که میزان کلسیم و منیزیم تبادلی افزایش یافته است. ظرفیت تبادل کاتیونی نیز با عملیات کشت و کار افزایش یافته به طوری که از cmol kg-1 5/14 در اراضی کشت نشده، به cmol kg-1 19/87 در مزرعه 30 ساله رسیده است. وزن مخصوص ظاهری در کشت کوتاه مدت در لایه 70–30 سانتی متری به 1/7 و در کشت طولانی مدت، در لایه 70–30 و 110–70 سانتی متری به 1/9 و 1/8 رسید. همچنین در اثر کشت مستمر نیشکر، از میزان شن نسبت به خاک های کشت نشده کاسته شده و بخش‏های ریزتر خاک افزایش یافتند. پایداری خاکدانه ها نیز در تمامی مزارع، افزایش یافت. به طور کلی در اثر کشت نیشکر ویژگی های شیمیایی خاک در مقایسه با اراضی کشت نشده بهبود یافته، از کیفیت فیزیکی خاک کاسته شده ولی طبقه بندی خاک در سطح فامیل تغییر نکرده است.